Sinds geruime tijd wordt de strafrechtelijke praktijk geplaagd door een tekort aan deskundigen die rapportages over verdachten moeten uitbrengen. In mijn eigen praktijk heb ik de gevolgen ervan ook meegemaakt in een aantal zaken. Voor nu wil ik het hebben over het tekort aan psychologen en psychiaters in het strafrecht. Wanneer bij een verdachte wordt getwijfeld aan de geestelijke gezondheid, dan geeft de officier van justitie opdracht aan een forensisch psycholoog en/of een psychiater. Tegenwoordig kan het wel 8 tot 9 maanden duren voordat een dergelijke rapportage gereed is. Dat is veel te lang.
Een van de gevolgen die dit met zich mee kan brengen, is dat verdachten onnodig lang in voorarrest zitten. “Zolang geen inzicht is verkregen in de psychische gesteldheid van de verdachte moet voor herhaling worden gevreesd”. Dit wordt dan als reden aangevoerd om verdachten langer in voorarrest te houden. De rechters willen eerst een rapport zien met de inschatting van het herhalingsgevaar voordat ze denken aan opheffen of schorsen van de voorlopige hechtenis. Wanneer dan uit de latere rapportage zou blijken dat geen sprake was van psychische problemen bij de verdachte, dan kan het voorarrest onnodig lang zijn geweest. Wanneer inderdaad sprake is van psychische problemen bij de verdachte, dan krijgt deze verdachte niet de juiste behandeling tijdens deze detentie in voorarrest. De behandelmogelijkheden zijn tijdens detentie immers veel beperkter dan in de reguliere geestelijke gezondheidszorg. Twee duidelijke onwenselijke gevolgen van het tekort aan forensische psychologen en psychiaters.
Een ander probleem ontstaat nadat hoger beroep is ingesteld in zaken met psychiatrische en psychologische rapporten. Deze rapporten hebben immers een beperkte geldigheid, meestal van een jaar. Wanneer de inhoudelijke behandeling van het hoger beroep lang op zich laat wachten, moeten er nieuwe rapportages worden opgesteld. Dat levert dan ook weer lange wachttijden op. Zo kan de procedure in hoger beroep veel vertraging oplopen.
Gezien de huidige arbeidsmarkt waarin overal sprake is van tekorten, zal het probleem van het tekort aan forensische rapporteurs niet snel zijn opgelost. Dat is een trieste constatering. Uiteraard proberen wij als strafrechtadvocaten ervoor te zorgen dat onze cliënten zo min mogelijk met de genoemde gevolgen te maken krijgen. Dat doen we door tijdig verzoeken in te dienen en regelmatig in contact te zijn met onze cliënten.